Döngüsel Ülkeler

3.2. Döngüsel ülkeler

Döngüsellik, ülkelere çok sayıda avantaj sunarken kolaylaştırıcı politikalara ihtiyaç duyar. Birçok ülke bunun farkında ve ulusal çapta döngüsel stratejiler geliştirip uygulamaya alıyorlar. Boyut ve tasarım açısından, bu stratejiler birbirlerinden önemli ölçüde farklılık gösterir. Çeşitliliği göstermek için, üç farklı kıtadan birer ülke örneği: Şili, Çin ve İskoçya.

Şili

2018'de Şili, şirketlere destek vermek, döngüsel ekonomi için bir politika metni ve yol haritası geliştirmek ve bir teknoloji merkezi kurmak için Latin Amerika’daki ilk döngüsel ekonomi programını başlattı. Program, Şili döngüsel ekonomi girişimine katkıda bulunan 25 mükemmel şirketin seçileceği bir yarışma ile başladı. Şili Üretim Geliştirme Şirketi'nin (Corfo) bu programı, ilgili şirketlerin kavram hakkında farkındalıklarının artması ve bu şirketler hakkında kamuoyunda olumlu bir intiba oluşturulması konusunda faydalı oldu.

Çevre Bakanlığı bir mevcut aktörlerin ve izlenecek yolun haritalanması görevini üstlendi. Bu plan 2019 sonunda Şili’de düzenlenmesi planlanan ve ana teması döngüsellik olan COP25 ile taçlanacaktı ancak politik sorunlar nedeniyle bu gerçekleşemedi. Son olarak Şili çok özel bir yeri döngüsel ekonominin başkenti yapmaya karar veriyor; dünyanın en kurak yeri olarak kabul edilen Tarapacá çölü. Corfo, Tarapacá yerel yönetimi ve bölgedeki özel aktörler Döngüsel Ekonomi Teknik Merkezi’ni oluşturmak ve bölgenin döngüselliğini güçlendirmek için birlikte çalışıyorlar (Pais Circular, 2019).

Çin

Çin, döngüsel ekonomiyi 2000'li yılların başından itibaren politikalarına dahil etti. Başlangıçta, ana odak, bir şirketin atığının nasıl başka bir şirket için gelir kaynağı haline gelebileceğiydi. Vurgu üç R üzerineydi: azalt, yeniden kullan ve geri dönüştür. 2017'de yayınlanan ve Döngüsel Ekonomi Politika Portföyünden esinlenen en son plan, eko-tasarımı ve genişletilmiş üretici sorumluluğunu da dikkate alıyor. Bu yaklaşım konuyu, 'kaynak akışlarını nasıl yönetiriz' perspektifinden çıkarıp inovasyon gündemi oluşturdu.

Döngüsel ekonomiye geçişi daha da teşvik eden şey, 2000 yılından bu yana Çin ekonomisinde yaşanan gelişmelerdir. Çin artık sadece piyasaya ucuz ürünler süren bir fabrika değil aynı zamanda yatırım kapasitesi artan, inovasyon becerisi büyüyen, dijital ekonomiyi toplu olarak kucaklayan ve uğraşması gereken ciddi çevresel sorunları olan bir ekonomidir. Tüm bu yaklaşım açıları bütün sistemin yeni bir biçime evrilmesine doğru ilerliyor. Ve zaten mevzuatlarında döngüsel ekonominin yapı taşlarına sahip oldukları için Çin artık daha kapsamlı bir şeye doğru bu kademeli adımları atıyor (Iles, 2018).

Ellen Macarthur Foundation web sitesinde daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

İskoçya

2016’da İskoç Yönetimi, ülkeyi daha döngüsel bir ekonomiye taşımak için ekonomik ve çevresel hedeflerini uyumlu hale getirecek bir strateji geliştirdi. Amaç iş dünyasını ve bireyleri bu hedefe ulaşmak için bir araya getirmekti. Stratejinin ana unsurlarından ikisi, daha kapsamlı bir üretici sorumluluğu geliştirmek ve 2025 yılına kadar gıda israfını % 33 oranında azaltmaktı.

Bu hedeflere ek olarak, İskoç Yönetimi dört sektör için bazı öncelikler belirledi:

· Biyoekonomi: bira, viski ve balıkçılık endüstrileri daha döngüsel bir yaklaşımla maliyetlerini yılda 500-800 milyon £ azaltabilir.

· Yeniden üretim: Mevcut durumda İskoç GSYİH'sine yılda 1,1 milyar £ katkıda bulunur ve bu oran 2020 yılına kadar yılda 1,7 milyar £’a yükselebilir.

· İnşaat: İskoçya'da çıkan tüm atıkların yaklaşık yarısını üretir, bu nedenle kaynak verimliliğini artırmak için önemli bir fırsata sahiptir.

· Enerji altyapısı: devreden çıkarılan petrol, gaz ve yenilenebilir enerji altyapı ekipmanlarının yeniden kullanılması için önemli bir potansiyel bulunmaktadır (Ellen MacArthur Foundation, 2018)

3.3. Döngüsel şehirler ve bölgeler

Hammaddelerin akışı genellikle belediye ve ulusal sınırları aşar. Bu nedenle döngüselliği teşvik etmek çoğu zaman bölgesel bir yaklaşım gerektirir. Aşağıda Brüksel, Danimarka'daki Kalundburg sanayi bölgesi, Finlandiya'daki Päijät-Häme bölgesi ve Hollanda’daki çeşitli bölgelerle ilgili örnekler bulabilirsiniz.

Brüksel Bölgesi (Belçika)

Brüksel Başkent Bölgesi, kısaca Be Circular olarak bilinen Bölgesel Döngüsel Ekonomi Programı’nı oluşturdu. Brüksel hükümetinin amacı, hem vatandaşlarının ihtiyaçlarını karşılayan hem de yerel ekonomiyi canlandıracak güvenilir bir alternatif geliştirmekti. Bölgedeki işletmeler bu girişimin merkezinde yer alıyordu. Program, bu şirketlerin maliyetlerini azaltmalarına, büyümelerine, yenilikçi olmalarına, istihdam yaratmalarına ve düşük ekolojik ayak izine sahip, yerel işler yaratan ve Brüksel'deki yaşam kalitesine katkıda bulunan ekonomik bir modele geçiş yapmalarına yardımcı olmayı amaçlıyordu.

Kalundborg (Danimarka)

Kalundborg, “endüstriyel simbiyoz” un en sık atıf yapılan örneklerinden biri haline geldi. Proje, Kalundborg'da 1972'den beri üretimde döngüsel bir yaklaşım arayan dokuz kamu ve özel şirket arasındaki işbirliğidir. En önemli prensip, bir şirketten gelen bir süreç fazlasının (artığın), hem çevreye hem de ekonomiye fayda sağlayacak şekilde bir başka şirket için bir kaynak haline gelmesidir. Bu duruma örnekler ısı, uçucu kül (sıva yapımında kullanılır) ve samandır (etanole dönüştürülür).

Päijät-Häme bölgesi (Finlandiya)

Päijät-Häme bölgesinin vizyonu, 2030 yılına kadar “kaynak verimliliğinde başarılı bir bölge” olmak. Bölge, yerel ve belediye yetkilileri, yükseköğretim kurumları, bölgesel kalkınma şirketi gibi paydaşları da içine katan bir vizyon ve hedef tanımlama yol haritası yayınladı. Päijät-Häme Yol Haritası'nın beş ana teması bulunuyor: kapalı döngü teknik akışlar; sürdürülebilir işletme; enerjide kendi kendine yeterlilik; paylaşım ekonomisi; döngüsel ekonomi için yenilikçi çözümlerin geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi.

Hollanda

Amsterdam Metropol Alanı (MRA), Noord-Holland ve Flevoland şehirleri, 32 belediye ve Amsterdam Ulaşım Bölgesinin ortak bir girişimidir. MRA, hammadde ve enerji israfının geçmişte kaldığı ve ürünlerin maksimum sayıda yeniden kullanıma uygun olduğu bir bölge haline gelmeyi hedeflemektedir. Döngüsel görevlendirmeler ve döngüsel tedarik bu açıdan önemli dayanaklardır.

MRA katılımcıları yılda yaklaşık 4 milyar €’luk satın alma yapar. 2022 gibi yakın bir tarihte, MRA üyeleri ürün, mal ve hizmetlerinin en az % 10'unu döngüsel bir şekilde satın almak istiyorlar. 2025 yılına kadar % 50 döngüsel tedarik hedefi, tam döngüsel satın almaları devreye almak için bir ara hedef haline geldi.

Drenthe, Friesland ve Groningen şehirleri Hollanda'nın en yeşil bölgeleri olmayı amaçlıyorlar. Döngüsellik ilkelerinin mevcut kuzey ekonomisine kusursuz bir şekilde uyduğunu ve daha fazla yatırımın gelmesi ve yeşil faaliyetlerin artmasıyla bu unsurun çok daha net olarak ortaya çıktığını savunuyorlar. Tarım, kimyasallar, inşaat ve atık gibi güçlü zincirlerden gelen hammadde akışları, "biyo bazlı" ürünler ve faaliyetler için kullanılıyor. Bu da çevresel faydalar ve iş fırsatları ortaya çıkarıyor. Bu nedenle Kuzey Hollanda tüm inovasyon politikalarına döngüsel ekonomiyi entegre ediyor. Sanayi ve bilim kurumları döngüsel ekonomi hakkında bilgi oluşturmak için birlikte çalışıyorlar.

İlk adım olarak, şehirler, KNN ve Metabolik işbirliğiyle, döngüsel ekonomi fırsatlarının tanımlandığı kapsamlı bir malzeme akış analizi yaptılar.